Retinoids dạng bôi được sử dụng rất nhiều trong lĩnh vực chăm sóc da, đặc biệt là trị mụn và chống lão hóa. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về Retinoids. Hôm nay Pema sẽ giúp bạn phân loại và tìm hiểu về nguyên lý hoạt động của hợp chất này nhé!
Mục lục
Retinoids là gì?
Retinoids là 1 nhóm chất dẫn xuất của vitamin A. Khi vitamin A vào trong cơ thể sẽ được vận chuyển dưới dạng Retinol, sau đó chuyển dưới dạng Retinaldehyde. Cuối cùng được chuyển thành dạng có tác dụng sinh học là tretinoin. Khi được lưu trữ ở trong gan, retinoids tồn tại dưới dạng Ester như Retinyl esters. Bài viết dưới đây sẽ chủ yếu đề cập đến Retinoids đường bôi bạn nhé!
Retinoids
Vì sao Retinoids bôi lại có tác dụng trên da, và tác dụng thế nào?
Khi vào trong tế bào, Retinoids sẽ được gắn với 1 chất gọi là Receptor, từ đó sinh ra tác dụng. Retinoids có 2 Receptor: Cellular Retinoic Acid Binding protein và Receptor nhân. Receptor nhân gồm Retinoic Acid Receptors (RARs) và Retinoid X Receptors (RXRs). RARs và RXRs chia thành 3 type α, β, γ, trong đó RAR-γ và RXR- α nằm ở thượng bì, RAR-α nằm ở nhiều nơi, RAR- β nằm ở trung bì.
Cơ chế hoạt động của Retinoids
Cách vận chuyển và Receptor của retinoids: Trong máu Retinoids được vận chuyển dưới dạng Retinol bằng cách gắn vào Protein (gọi là RBP). Sau khi vào trong tế bào Retinol chuyển thành Retinaldehyde sau đó thành Tretinoin. Cuối cùng vào trong nhân gắn với Receptor nhân (RAR và RXR). Vì cơ chế trên mà Retinoids có tác dụng:
– Tăng tổng hợp, tái tạo các tế bào thượng bì, bình thường hoá quá trình tái tạo này nếu có bất thường.
– Tăng tổng hợp Collagen, giảm hình thành Collagenase nên có tác dụng dự phòng và chống lão hoá da.
– Làm sáng da, tuy nhiên tác dụng này chậm, phải mất vài tuần tới vài tháng.
– Trong trứng cá, Retinoids có vai trò làm giảm sừng hoá cổ nang lông, chống viêm, giảm sản xuất bã nhờn.
Tác dụng của Retinoids bôi
Có những loại retinoids nào?
Dựa vào cấu trúc chúng ta chia retinoids thành 4 thế hệ. Cấu trúc có 3 phần cơ bản: Đầu Cyclic (vòng 6 carbon), sau đó đến chuỗi Polyene (chuỗi liên kết đôi), cuối cùng là đầu tận cùng chứa rượu, Aldehyde, Acid hoặc Ester. Đầu tận cùng quyết định tính kích ứng của Retinoids, dạng Retinyl Esters và Aldehyde, ích kích ứng hơn rượu, và Acid.
Thế hệ 1
Bao gồm Retinaldehyde, Retinol, Tretinoin, Isotretinoin, Alitretinoin. Những thuốc này không có cấu trúc nhân thơm (nhân Benzen), có chuỗi Hydrocarbon không no (liên kết đôi). Do vậy chúng dễ bị phá hủy bởi ánh sáng mặt trời, dễ bị oxy hóa và không ổn định khi có mặt của Benzoyl Peroxide. Chính vì thế khi dùng bắt buộc phải sử dụng cùng sản phẩm chống nắng và không dùng cùng lúc với Benzoyl Peroxide.
4 thế hệ của Retinoids
Thế hệ 2
Bao gồm Acitretin và Etretinate (có 1 nhân thơm) ít có vai trò trong chăm sóc da.
Thế hệ 3
Bao gồm Adapalene và Tazarotene chuỗi hydrocarbon không no thay bằng nhiều nhân thơm vì thế bền vững dưới ánh sáng mặt trời. Khi dùng có thể dùng chống nắng hoặc không. Adapalene là retinoids rất quan trọng trong chăm sóc da.
Thế hệ 4
Loại này có cấu trúc nhân Pyranones, có 1 sản phẩm là Seletinoid G, ít có tác dụng trong chăm sóc da.
Có những retinoids bôi nào trên thị trường?
Trên thị trường hiện nay đang có 4 loại Retinoids chính. Đặc điểm và tác dụng nổi bật của 4 loại này cụ thể như sau:
Retinaldehyde chuyên chăm sóc da lão hoá, rám má
Khi vào trong tế bào sừng, Retinaldehyde chuyển hóa nhanh thành tretinoin. Chính vì điều này mà tác dụng của nó yếu nhất, tuy nhiên ít gây kích ứng nhất. Retinaldehyde thường sử dụng để điều trị trứng cá và lão hóa da với nồng độ 0.05 -0.1%. Vì ít kích ứng nên có thể dùng ngay sau can thiệp laser để điều trị lão hóa da hay cho vào các sản phẩm bôi quanh mắt.
Retinaldehyde chăm sóc da lão hoá, rám má
Trong một nghiên cứu năm 2016 của các chuyên gia da liễu Hàn Quốc, nồng độ Retinaldehyde 0.1% so với 0.05% có hiệu quả như nhau trong việc giảm nhăn. Tuy nhiên nồng độ 0.1% cho hiệu quả tốt hơn trong việc làm sáng da. Cả 2 đều sử dụng 2 lần/ngày và không có tác dụng phụ. Retinaldehyde 0.1% có tác dụng điều trị lão hoá da tương đương với Glycolic Peel từ 20% – 70% nhưng ít tác dụng phụ hơn. Retinaldehyde ít châm chích hơn Retinol nhưng lại bong vảy da nhiều hơn.
Aven D-pigment điều trị đốm nâu, cải thiện lão hoá da
Retinaldehyde sử dụng cho da nhạy cảm hoặc bệnh nhân bị viêm da cơ địa, trứng cá đỏ. Trên thị trường thường Retinaldehyde thường phối hợp với những hoạt chất khác để tăng tác dụng.
Retinol trị trứng cá, lão hóa da
Retinol là dạng rượu của Retinoids, khi vào trong cơ thể cần phải chuyển thành Tretinoin mới có tác dụng. Do vậy Retinol yếu hơn Tretinoin 20 lần về nồng độ tương đương nhưng ít kích ứng hơn nhiều.
Nếu dùng đơn độc, Retinol thường dùng nồng độ 1% để điều trị trứng cá và lão hóa da. Khi bảo quan cần tránh ánh sáng và nhiệt độ cao bởi dễ bị biến tính. Retinol hay được dùng phối hợp với vitamin C, Hydroquinon, Glycolic Acid để tăng hiệu quả. Khi dùng dưới dạng kết hợp nó được dùng với nồng độ 0.5%. Khi so sánh Tretinoin và Retinol cùng nồng độ, ta thấy hiệu quả như nhau, nhưng Retinol ít tác dụng phụ hơn.
Retinol trị trứng cá, chống lão hóa
Trong mỹ phẩm dùng khá nhiều dẫn xuất của Retinol như Retinyl acetate, Retinyl propionate, Retinyl palmitate hoặc N-formyl aspartame. Những chất này giúp retinol ổn định dưới ánh sáng và nhiệt độ. Tuy nhiên, những dẫn xuất này hiệu quả còn hạn chế và thường đắt.
Retinol 1% của Paula’s choice phối hợp thêm với các Peptids như Palmitoyl tetrapeptide-7, Palmitoyl hexapeptide-12 sẽ là 1 lựa chọn tốt trong điều trị lão hoá da. Ngoài ra thuốc trên cũng chứa các thành phần dưỡng ẩm, chống viêm, chống oxy hoá.
1% retinol Treatment Paula’s choice
Tretinoin
Khi nói đến thuốc bôi điều trị và chống lão hoá, trứng cá thì Tretinoin thường được nhắc tới đầu tiên. Nó là dạng hoạt động của Retinoids khi vào trong tế bào, tuy tác dụng mạnh và hiệu quả cao nhưng nhiều tác dụng phụ. Tretinoin có các nồng độ 0.01%, 0.025, 0.05, 0.1%, không ổn định dưới ánh sáng. Nó chỉ giữ được sự ổn định và khi dùng chung với benzoyl peroxide.
Chỉ sử dụng Tretinoin khi bác sĩ kê đơn
Tretinoin là thuốc cần được kê đơn và kiểm soát dưới sự hướng dẫn của bác sĩ Da liễu. Nếu tự ý dùng sẽ dễ gặp rất nhiều tai biến.
Adapalene
Adapalene là thế hệ thứ 3 của Retinoids, bền vững dưới ánh sáng mặt trời và các chất oxy hoá. Do vậy có thể sử dụng bôi vào buổi sáng, phối hợp với chất oxy hoá là PBO trong cùng 1 sản phẩm. Thực tế thường sử dụng nồng độ 0.1 và 0.3%, dùng đơn độc hoặc kết hợp với chế kháng sinh bôi, với BPO. Thuốc ít kích ứng hơn nhiều so với tretinoin.
Adapalene
Chế phẩm trên thị trường bao gồm: Differin 0.1%, Klenzit MS 0.1%, Epiduo gel (Adapalene 0.1% kết hợp với PBO 2.5%), Klenzit C (Adapalene 0.1% phối hợp với Clindamycin 1%).
Với những thông tin trên đây có lẽ bạn đã nắm được phần nào thông tin về Retinoids rồi. Khi sử dụng bất cứ sản phẩm nào liên quan đến Retinoids, tốt nhất bạn hãy tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa. Hoặc bạn có thể liên hệ trực tiếp với Pema để nhận được sự tư vấn từ các bác sĩ da liễu nhé!
